ရုရှားနိုင်ငံ မော်စကိုမြို့အနီး အတနာမီယဉ်းကျေးမှု့မြို့တော်တွင် သီတဂူသာသနာပြုအဖွဲ့ကတည်ထားသော ရွှေစည်းခုံစေတီတော်ကြီးအား ရွှေထီးတော် တင်လှူပြီးစီးပါပြီ။

**********

ယနေ့ ၁၃၈၃ ခုနှစ် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ ( ၁၈၊၁၁၊၂၀၂၁) နံနက် ၉း၀၀ နာရီအချိန်တွင် ရုရှားနိုင်ငံရွှေစည်းခုံစေတီတော်ကြီး၏ ဘုံ ၁၁ ဆင့်ပါ ရွှေထီးတော် တင်လှူခြင်းအခမ်အနားကို စတင်ပါသည်။

အခမ်းအနားကို သီလခံယူခြင်း၊ မေတ္တာပွားများခြင်း၊ အောင်ဂါထာရွတ်ဆိုခြင်း၊ ဆုတောင်းခြင်း၊ အမျှပေးဝေခြင်းနှင့် ထီးတော်တပ်ဆင်ပူဇော်ခြင်းဟူ၍ ပထမပိုင်း၊ ဒုတိယပိုင်း နှစ်ပိုင်းကျင်းပခဲ့ပါသည်။

အခမ်းအနား ပထမပိုင်းတွင်
သီတဂူဆရာတော်ကြီးက ကြွရာက်လာသော ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးနှင့်သံရုံးမိသားစုများ၊ စစ်သံမှူးကြီးနှင့်စစ်သံရုံး မိသားစုများ၊ ရုရှားနိုင်ငံတွင် ပညာသင်ကြားနေကြသော ကျောင်းသားများ၊ သီတဂူမြန်မာမှု့ပညာရှင်များကို သီလပေးခြင်း၊သီလဆောက်တည်ခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။

ထို့နောက် သီတဂူဆရာတော်ကြီးနှင့်တပည့် သီတဂူဗုဒ္ဓဝိဟာရ (မော်စကို) ကျောင်းထိုင်ဆရာတော် အရှင်ဒေါက်တာအစ္ဆရိယ၊ အရှင်နန္ဒမာလာလင်္ကာရတို့က မေတ္တာသုတ်ပရိတ်တော်ရွတ်ဖတ်ပွားများကြပါသည်။ ထို့နောက်သီတဂူဆရာတော်မှ ဇယန္တော ဗောဓိယာ အစချီသော အောင်ဂါထာကို ရွတ်ဆိုပါသည်။ ထို့နောက် သီတဂူဆရာတော်ကြီးက ယနေ့ယခု ပြုလုပ်ရသောကောင်းမှု့များ၏အစွမ်းသတ္တိကြောင့် မြန်မာပြည်တဝှမ်း စစ်ပွဲများ လုံးဝချုပ်ငြိမ်းကာ ငြိမ်းချမ်းသာယာရှိပါစေ၊ ကမ္ဘာတဝှမ်း စစ်ပွဲများ လုံးဝချုပ်ငြိမ်းကာ ငြိမ်းချမ်းသာယာရှိပါစေ ကြောင်းဆုတောင်းကာ ကုသိုလ်ကောင်းမှု့ အဖို့ဘာဂကို သုံးဆယ့်တစ်ဘုံသားအားလုံးရစေကြောင်း အမျှဝေကာအခမ်းအနားဒုတိယပိုင်းကိုဆက်လက်ဆောင်ရွက်ပါသည်။

အခမ်းအနား ဒုတိယပိုင်းတွင် -
သီတဂူဆရာတော်ကြီးက ရွှေထီးတော်ကြီး၏ ပထမဘုံသုံးဆင့်ကို သံအမတ်ကြီးနှင့်စစ်သံမှူးကြီးတို့ထံ ပေးအပ်ပါသည်။ သံအမတ်ကြီးနှင့် စစ်သံမှူးကြီးတို့က ထီးတော်ကိုအထက်သို့ ပင့်ဆောင်မည့် ကရိန်းယာဉ်ရှိရာသို့ပင့်ဆောင်ကြပါသည်။ ထိုသို့ပင့်ဆောင်စဉ် ဧည့်ပရိတ်သတ်များက မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်တော်ကိုးပါးကို ရွတ်ပွားပူဇော်ကြပါသည်။

ထီးတော်ကြီး၏ ပထမဘုံ သုံးဆင့်ကို မြန်မာမှု့ပန်းတဉ်းပညာရှင် ကိုရန်လင်းအောင် (တော်ဝင်စတီးလုပ်ငန်း) နှင့် တပည့်တို့က တပ်လှူပူဇော်ပါသည်။ ဒုတိယဘုံ သုံးဆင့်ကို သီတဂူ မြန်မာမှု့ပန်းတမော့ပညာရှင် ကိုကျော်နိုင်ဦးနှင် ကိုဇော်ခိုင်ဦးတို့က တပ်လှူပူဇော်ပါသည်။ တတိယနှင့် စတုတ္ထ ဘုံငါးဆင့်ကို သီတဂူကိုရန်နိုင်လင်းနှင် ကိုကျော်စန်းဝင်းတို့က တင်လှူပူဇော်ပါသည်။ ထီးတော်ကြီး၏ ထိပ်ဆုံးပိုင်းဖြစ်သော ဆပ်သွားဖူး နှင့် ဇွန်ပန်းပွင့်များကို ရွှေစည်းခုံစေတီတော်ကြီးတည်ထားရာတွင် အစမှအပြီးတိုင်တတပ်တအား ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော မော်စကိုသီတဂူကျောင်းကပ္ပိယကိုစည်သူသန့်စင်နှင် ကိုခန့်ကိုဇံတို့က တင်လှူပူဇော်ပါသည်။ ထို့နောက်အရှင်ဒေါက်တာအစ္ဆရိယနှင့် အရှင်နန္ဒမာလာလင်္ကာရတို့က သီတဂူဆရာတော်ကြီးပေးအပ်သော သာသနာ့အလံတော်ကိုပင့်ဆောင်ကာ ထီးတော်ကြီး၏ထိပ်တွင် လွှင့်ထူခဲ့ပါသည်။

(မှတ်ချက်။ စိန်းဖူးတော်နှင့် ငှက်မြတ်နားတော်ကို လာမည့် နွေဦးရာသီဖွင့်ပွဲနှင့်အနေကဇာတင်ပွဲအခမ်းအနား၌ခမ်းနားစွာ တင်လှူပူဇော်ပါမည်) ထို့နောက် ဌာပနာထည့်သွင်းပူဇော်မည့်ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များနှင့် အရံစေတီ ထီးတော်များကို သံရုံးမိသားများ၊ စစ်သံရုံးမိသားစုများ၊ ကျေင်းသားများက ပင့်ဆောင်ကာ စေတီတော်ကြီးအား လက်ယာရစ် သုံးပတ်ပူဇော်ပြီး စေတီတော်အတွင်း ဌာပနာသွင်းခြင်းနှင့် အရံစေတီ ထီးတော်တင်လှူခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။ နံနက်၁၁း၀၀ နာရီအချိန်တွင် ရွှေစည်းခုံစေတီတော် ရွှေထီးတော်တင်လှူခြင်း အောင်မြင်ပြီးမြောက်ခဲ့ပါသည်။

ထို့နောက် သံအမတ်ကြီးနှင်ဇနီး၊ စစ်သံမှူးကြီးနှင် ဇနီး နှင့် သံရုး စစ်သံရုံးမိသားစုတို့က သီတဂူဆရာတော်နှင့် သံဃာတော်များကို နေ့ဆွမ်းဆပ်ကပ်လှူဒါန်းပြီး ကြွရောက်လာသော ဧည့်သည်များကို နေ့လည်စာဖြင့် ဧည့်ခံပါသည်။

ရွှေစည်းခုံစေတီတော် ရွှေထီးတော်တင်လှူပွဲတက်ရောက်သည့် သံဃာတော်နှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်း -
၁။ သီတဂူဆရာတော်နှင့် တပည့် သံဃာနှစ်ပါး၊ ကပ္ပိယ နှစ်ယောက်၊ မြန်မာမှု့ပညာရှင် လေးဦး။
၂။ သံအမတ်ကြီးနှင့်ဇနီးဦးဆောင်သော သံရုံးမိသားစုများ။
၃။ စစ်သံမှူးကြီးနှင့်ဇနီး ဦးဆောင်သော စစ်သံရုံး မိသားစုများ။
၄။ ရုရှားမြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌနှင့်ဇနီး။
၅။ ရုရှားနိုင်ငံတွင် ပညာသင်ယူနေကြသော ကျောင်းသားများ
စုစုပေါင်း (၁၀၀) ခန့် တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။

ရွှေစည်းခုံစေတီတော်ကြီး တည်ထားပူဇော်ရာတွင် ဉာဏအား၊ ကာယအား၊ ငွေအား နှင့်အဖက်ဖက်မှ ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ကြသူအားလုံးကို အထူးပင်ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

ဘဝတု သဗ္ဗမင်္ဂလံ ရက္ခန္တု သဗ္ဗဒေဝတာ၊
သဗ်ဗဗုဒ်ဓါ နုဘာဝနေ သဒ်ဓါသုခီ ဘဝန်တုတေ။

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိပါစေ---
သီတဂူ သတင်းနှင့်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့
၁၃၈၃-ခု တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့
၁၈၊၁၁၊၂၀၂၁

ရုရှားနိုင်ငံသို့ မြန်မာတို့ရဲ့ ရွှေစည်းခုံစေတီတော်နှင့် ရုပ်ပွားဆင်းတုတော်များ ပြီးစီးအောင်မြင်လုနီး

**********

ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့အနီး၊ အတနာမီ ယဉ်ကျေးမှုမြို့တော်တွင် တည်ထားပူဇော်နေသော --
၄၅ ပေ အမြင့်ရှိ ရွှေစည်းခုံစေတီတော်၊
ပေ ၂၀ အမြင့်ရှိ စင်္ကြန်လျှောက် ဆင်းတုတော်၊
၉ ပေ အမြင့်ရှိ ရပ်တော်မူ ၂ ဆူ၊
ထိုင်တော်မူ ၁ ဆူ၊
နိုင်ငံပေါင်းစုံ ဆင်းတုတော် ၃၀ ဆူ၊
ထိုင်တော်မူ ယွန်းဆင်းတုတော် ၁ ဆူ။

အားလုံး ပလ္လင်တော် အသီးသီးပေါ်တွင် သီတင်းသုံးတော်မူနေကြပါပြီ။
မြန်မာမှု ခြယ်သသည့် လုပ်ငန်းများလည်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ပြီးစီးပါပြီ။

ရုရှားနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ် ၁၀ ခုတွင် ပညာသင်ကြားနေသော မြန်မာကျောင်းသား ၂၅၀ ခန့်က အလှည့်ကျ လုပ်အားပါဝင် ကုသိုလ် ပြုကြပါသည်။

ဓာတ်ပုံ။ သီတဂူကျော်ဆန်းဝင်း

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိကြပါစေ။
သီတဂူသတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့

ရုရှားနိုင်ငံသို့ နောက်ထက် ကြွလာသော ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များ

**********

ရုရှားနိုင်ငံ အတာနာမီ ယဉ်ကျေးမှု့မြို့တော်တွင် ပူဇော်ထားရှိသော ပုဂံခေတ်ဟန် ထိုင်တော်မူဆင်းတုတော်၊ ပုဂံခေတ်ဟန် ရပ်တော်မူ ဆင်းတုတော်၊ ပျူခေတ်ဟန် စင်္ကြံလျှောက် ဆင်းတုတော် တို့သည် ပလ္လင်တော်ပေါ်အသီးသီးသို့ ရောက်ရှိပါပြီ။

ရုရှား၊ မော်စကို စံတော်ချိန် ညနေ ၃:၁၅ ဖြစ်ပါသည်။

အလှူရှင် ဘုရားဒကာ ဒကာမများသည် မန္တလေးမြို့မှ ကျောင်းဒကာ ကျောင်းအမများ ဖြစ်ကြသည်။

ဓာတ်ပုံ။ သီတဂူကျော်ဆန်းဝင်း

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိကြပါစေ။
သီတဂူသတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့

သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ဆင်းတုတော်များ

**********

မဟာဇနကဇာတ်တော်၌ မဟာဇနကမင်းသား သုဝဏ္ဏဘုမ္မတိုင်းသို့ ကုန်ကူးသန်းရန်အသွား သင်္ဘောပျက်ကြောင်းတွေ့ရသည်။

အေဒီ - ရာစုက အိန္ဒိယတခွင် ဘုရားဖူးလှည့်လည်သော တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာဟီရန်သည် သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ သို့မဟုတ် အင်ဒိုချိုင်းနားတခွင် ဖြတ်၍ တရုတ်ပြည်သို့ ပြန်ကြွကြောင်း တွေ့ရသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဂျာဗားကျွန်းရှိ ဗောဓောဗုဓု စေတီတော်ကြီးသမိုင်းကို သမိုင်းဆရာများစွာတို့က စာအုပ်ပေါင်းများစွာ ရေးကြသည်။ ထိုစာအုပ်တော်တော်များများတွင် ဆူမားတြား ကျွန်းအကြောင်းကို ဖေါ်ပြရာတွင် အိန္ဒိယပြည် ဓမ္မိလ္လတိုင်းအရပ် ( တမီနာဒူး) မှ သုမိတ္တ (သုမိတ္တရ) အမည်ရှိ ကုန်သည်ကြီး တစ်ယောက်သည် အိန္ဒိယနှင့် ချိုင်းနား ( အင်ဒိုချိုင်းနား) ဒေသ မှာ ပင်လယ်ခရီး သင်္ဘောဖြင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရာ၌ ယနေ့အခေါ် ဆူမတြား ကျွန်းသည် အလယ်ဗဟိုချက် သုမိတ္တ ကုန်သည်ကြီး၏ ကုန်စည်ဒိုင် ပွဲရုံကြီး တည်ရာ ဌာနဟု ဖေါ်ပြကြသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုကျွန်းကို သူ၏အမည်ကို အစွဲပြုပြီး ပါဠိဘာသာအမည်ဖြင့် ခေါ်လျှင် သုမိတ္တကျွန်း၊ သက္ကတသံနှော၍ ခေါ်လျင် ဆူမတြား ကျွန်းဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယလူမျိုးတို့ ဂျုံ စပါးစိုက်၍ စီးပွားရှာသော ကျွန်းကို ယဝကျွန်း. ဂျာဗားကျွန်း ဟု ခေါ်တွင်သည်။

ထိုကျွန်းများပေါ်တွင် ဟိန္ဒူဘာသာဝင်တို့က အစောဆုံး ရောက်ရှိကြသည်။ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းများ အများအပြား တွေ့ရသည်။ ဂျာဗားကျွန်း၌ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရား၊ ကျောင်း၊ ကန် များစွာတွေ့ရသည်။ ဗောဓောဗုဓုစေတီတော်ကြီးနှင့် မန္ဒရွတ်မြို့က ဓမ္မစကြာ ဆင်းတုတော်ကြီးမှာ ခိုင်လုံသော အထောက်အထားဖြစ်သည်။

မော်လမြိုင်မြို့ တောင်ပေါက်ကျောင်းဆရာတော်ကြီး ဦးစက္ကပါလမထေရ်က ကျမ်းစာအုပ်ပေါင်း မြောက်များစွာကို ကိုးကား၍ သုဝဏ္ဏဘုမ္မိဟူသည် အင်ဒိုနီးရှားတဝိုက်ဟု ဖေါ်ပြထားသည်။ မြန်မာက သထုံဟုဆိုသည်။ ထိုင်းတို့ကလည်း နခွန်းပထွန်း အရပ်ဟုဆိုသည်။ ဂျာဗားကျွန်းကို ဗဟိုပြု၍ အင်ဒိုချိုင်းနားဒေသတဝိုက်၊ မြန်မာနိုင်ငံ တနင်္သာရီ ကမ်းမြှောင်ဒေသ၊ ရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းစုတခွင်လုံးကို သုဝဏ္ဏဘုမ္မိဟုဆိုသော် ငြင်းခုံဖွယ်မရှိဟု ယူဆသည်။

ထို့ကြောင့် အင်ဒိုနီးရှား ဆင်းတုတော်၊ မွန်ပြည်နယ် ဆင်းတုတော်၊ ထိုင်း. လာအို. ကမ္ဘောဒီးယား. ဗီယက်နမ် ဆင်းတုတော်များကို စုံလင်စွာ ထုလုပ်ပူဇော်လိုက်ပါသည်။

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိကြပါစေ။
သီတဂူသတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့

ဒေသစာရီ ဆင်းတုတော်

**********

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း၌ ဒေသစာရီကြွ ဆင်းတုတော်များကို ထုလုပ်သည့် အစဉ်အလာ အလွန်နည်းပါသည်။ ရပ်တော်မူ ဆင်းတုတော်များကိုသာ ထုလုပ်လေ့ရှိပါသည်။

ပုဂံအာနန္ဒာ စေတီတော်အတွင်းက ဆင်းတုတော် ၄ - ဆူမှာ ရပ်တော်မူ ဆင်းတုတော်များ ဖြစ်ပါသည်။ အခြားအခြားသော နေရာများ၌လည်း ရပ်တော်မူ ဆင်းတုတော်များကိုသာ ထုလုပ်ပူဇော်လေ့ရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

ယခု စစ်ကိုင်း သီတဂူ သံဃသန္နိပါတ လေးထပ်ကျောင်းတော်ကြီး၏ မျက်နှာစာ ပလ္လင်တော်ပေါ်၌ လည်းကောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံ မော်စကိုမြို့အနီး အတနာမီ ယဉ်ကျေးမှု့ မြို့တော်၌ လည်းကောင်း ထုလုပ်သော ဆင်းတုတော်မှာ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူဟန် ဆင်းတုတော်ဖြစ်ပါသည်။ ပေ ၂၀ အမြင့်ရှိသော ဆင်းတုတော်ဖြစ်ပါသည်။ မျက်နှာတော်နှင့် သင်္ကန်းတော် အသွင်အပြင်မှာ ပုဂံခေတ် ဟန်ကို ယူထားပါသည်။ လက်တော်မှာ အဘယမုဒြာ (ဘေးရန်ကို ကာကွယ်ခြင်း )အဓိပ္ပါယ် ပုံဖေါ်ထားပါသည်။ မုဒြာအနေနှင့်ဆိုရလျှင် စင်္ကမန မုဒြာ ဖြစ်ပါသည်။

မြတ်စွာဘုရားသည် ၄၅-နှစ် ကာလပတ်လုံး ပွင့်တော်မူသည်မှစ၍ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူသည်အထိ မရပ်မနား ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၍ တရားဒေသနာ ဟောကြားတော်မူပါသည်။

စရထ ဘိက္ခေ၀ စာရိကံ၊ ဒေသေထ ဘိက္ခေ၀ ဓမ္မံ။

ဓာတ်ပုံ။ သီတဂူကျော်ဆန်းဝင်း

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိကြပါစေ။
သီတဂူသတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့

ကပ်ရှ်မီးယား ဆင်းတုတော် (7 cen. AD)

**********

အေဒီ-၇ ရာစုတွင် ကပ်ရှမီးယားဒေသတွင် တွေ့ရသော ဆင်းတုတော် ဖြစ်ပါသည်။ အေဒီ-၇ ရာစုတွင် ဂန္ဓာရတိုင်းသည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော် အလွန်အားကောင်းသည့် အချိန်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအချိန်တွင် ကူမီရတို င်း (ကပ်ရှ်မီးယားဒေသ) တွင်လည်း ဗုဒ္ဓသာသနာတော် အားကောင်းလျက်ရှိသည်။ ကနစ်ရှ်ကမင်းကြီး နန်းတက်ပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကို အင်တိုက်အားတိုက် ချီးမြောက်သည့်အတွက်ကြောင့် ကူမီရတို င်းရှိ ဟိမဝန္တာတောင်ခြေတလျောက်ရှိ ဟိန္ဓုကတောင်တန်း၊ ဘာမီရန်တောင်တန်း တလျောက် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များ ထုလုပ်ခြင်းလုပ်ငန်း အလွန် ခေတ်စားခဲ့ပါသည်။

မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်ကို ပြန့်ပွားလိုသောစိတ်ဖြင့် ဘီစီ-၃ ရာစုခန့်က အသောကမင်းကြီး ကိုးတိုင်း ကိုးဌာန သာသနာပြုလွတ်ရာတွင် ကူမီရတို င်းသို့လည်း စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ ကနစ်ရှ်က မင်းကြီးလက်ထက်တွင် ကူမီရတို င်း (ကက်ရှ်မီးယား) တွင် မဟာယာန ဗုဒ္ဓဘာသာ အထူးအားကောင်းခဲ့ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းကြီး (၁၈) ဂိုဏ်းရှိရာတွင် သဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်းသည် ဂန္ဓာရတို င်းနှင့် ကူမီရတို င်းတွင် အားအကောင်းဆုံး၊ သြဇာအာဏာ အရှိဆုံး ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းကြီဖြစ်ပါသည်။

သာသနာနှစ်-၅၀၀ ခန့် (ခန်မှန်းခြေ) က  ကူမီရတို င်းတွင်  ကနစ်ရှ်ကမင်းကြီး၏ အထောက်အပံ့ (ပစ္စယနုဂ္ဂဟ) ကို ခံယူပြီး သဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်ကြီးက ခေါင်းဆောင်ကာ သံဃာဂိုဏ်းပေါင်းစုံ သင်္ဂါယနာတင်ပွဲ ကျင်းပခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟာယာနဂိုဏ်းကြီး၏ အလွန်အံ့သြဖွယ်ကောင်းသည့် သင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးဖြစ်သည်။ တောင်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းများသည်  သဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်၏ သံဃာယနာကို အသိအမှတ်မပြုခဲ့ပါ။ သို့သော် မြောက်ပိုင်းမဟာယန သဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်း၏ သင်္ဂါယနာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော ပိဋကတ်တော်များကို ပါဠိဘာသာဖြင့် သင်္ဂါယနာမတင်ပဲ သက္ကတဘာသာဖြင့် သင်္ဂါယနာတင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပါဠိဗုဒ္ဓဘာသာ  (Pali Buddhism) ၊ သက္ကတဗုဒ္ဓဘာသာ (Sanskrit Buddhism) ဟူ၍ ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်း တောင်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာ ဟူ၍ ကွဲသွားခဲ့သည်။

မြောက်ပိုင်းတွင် သင်္ဂါယနာတင်ခဲ့သည့် သက္ကတဗုဒ္ဓပိဋကတ်များကို တိဗက်ဘာသာ၊ တရုတ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပြီး မြောက်ပိုင်းတခွင် ဟိမဝန္တာဒေသ , တိဗက်ဒေသ, မွန်ဂိုလီးယားဒေသ, တရုတ်, ကိုရီးယား၊ ဂျပန်အထိ ပြန့်ပွားအောင် သယ်ဆောင်တော်မူသည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှာ ဘိက္ခုဗောဓိ ဆိုသည့် အာဇာနည် ရဟန်းတော်ဖြစ်သည်။ ဘိက္ခုဗောဓိသည် အိန္ဒိယပြည်တောင်ပိုင်း တမီနာဒူး ပြည်နယ်သားဖြစ်သည်။ သိုသော်လည်း မြောက်ပိုင်းသဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်း၌ ရဟန်းဖြစ်သည်။ စင်ပြိုင်သင်္ဂါယနာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော သက္ကတ္တဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများကို တရုတ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပြီး မြောက်ပိုင်းတခွင်လုံးသို့ ပြန့်နှံ့စေခဲ့သည်။

မြောက်ပိုင်းတွင် သင်္ဂါယနာတင်ခဲ့သည့် သက္ကတဗုဒ္ဓပိဋကတ်များကို တိဗက်ဘာသာ၊ တရုတ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပြီး မြောက်ပိုင်းတခွင် ဟိမဝန္တာဒေသ , တိဗက်ဒေသ, မွန်ဂိုလီးယားဒေသ, တရုတ်, ကိုရီးယား၊ ဂျပန်အထိ ပြန့်ပွားအောင် သယ်ဆောင်တော်မူသည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှာ ဘိက္ခုဗောဓိ ဆိုသည့် အာဇာနည် ရဟန်းတော်ဖြစ်သည်။ ဘိက္ခုဗောဓိသည် အိန္ဒိယပြည်တောင်ပိုင်း တမီနာဒူး ပြည်နယ်သားဖြစ်သည်။ သိုသော်လည်း မြောက်ပိုင်းသဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်း၌ ရဟန်းဖြစ်သည်။ စင်ပြိုင်သင်္ဂါယနာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော သက္ကတ္တဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများကို တရုတ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပြီး မြောက်ပိုင်းတခွင်လုံးသို့ ပြန့်နှံ့စေခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ကက်ရှမီးယားဒေသ (သို့) ကူမီရတိုင်းသည် ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ အထွတ်အထိပ်ရောက်သည့် တိုင်းပြည်တစ်ပြည် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုကူမီရတို င်းမှ တိုင်းသူတိုင်းသား ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ကိုးကွယ်သည့် ဆင်းတုတော်ဖြစ်ပါသည်။ အလွန်သပ္ပါယ် ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းသည်။ ဂန္ဓာရ အငွေ့အသက်များ ပါဝင်နေပါသည်။ အိန္ဒိယဟန်စစ်စစ်လည်း မဟုတ်ပါ။ အိန္ဒိယဟန်နှင် ဂန္ဓာရဟန်တို့ ရောစပ်ထားသည်ဟု ပညာရှိတို့ ယူဆကြသည်။

သီတဂူစန်းလပမာ ချမ်းမြသာယာ ရှိကြပါစေ။
သီတဂူသတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့